“บ้านท่าข้ามควาย” ตั้งอยู่ในอำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล ชุมชนเล็ก ๆ ติดชายฝั่งทางออกสู่ทะเลอันดามันเขตรอยต่อน่านน้ำจังหวัดตรัง มีพื้นที่ชายฝั่งที่มีทรัพยากรสัตว์น้ำและป่าชายเลนอันอุดมสมบูรณ์ โดยชาวบ้านส่วนใหญ่ยังคงประกอบอาชีพทำสวนยางพารา แต่ในปัจจุบันนั้นเป็นที่ทราบกันดีว่า ราคาสินค้าทางการเกษตรมีความไม่มั่นคงและราคาลดน้อยลง ทำให้ทางชุมชนได้เล็งเห็นถึงเครื่องมือในการสร้างรายได้เสริมเพื่อกระจายรายได้ให้กับชาวบ้าน ด้วยการพัฒนาสร้างคุณค่าเพิ่มให้กับของดีของเด็ดในชุมชน พร้อมกับการเปิดพื้นที่พิเศษที่ซ่อนตัวอยู่กลางทะเลหน้าอ่าวทุ่งหว้า ให้นักท่องเที่ยวได้มายลโฉมความสวยงามของธรรมชาติที่ยังบริสุทธิ์ ผ่านกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านท่าข้ามควาย ถ้าพร้อมแล้ว…ใส่ชูชีพลงเรือ แล้วตามเราไปชมกันได้เลย

“กงสีเก่า” ชื่อที่เราแทบไม่คุ้นหูหรือได้ยินที่ไหนมาก่อน แต่เต็มไปด้วยเรื่องราวและที่มาที่ไปที่เล่ากันมาจากคนในพื้นที่ว่า จากยุคสมัยก่อนที่มีชาวจีนปีนัง เดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลเข้ามาปักหลักทำอาชีพตัดไม้ป่าโกงกาง ตั้งโรงงานแปรรูปไม้อยู่บริเวณลุ่มน้ำคลองสิเกา เกิดการค้าขายแลกเปลี่ยนกับสังคมภายนอกจนมีผู้คนมาอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น แต่เมื่อเวลาผ่านไป ทรัพยากรป่าไม้ที่มีก็เริ่มลดน้อยถอยลง ชาวจีนจึงได้พากันอพยพย้ายไปตั้งถิ่นฐานทำกินที่อื่น ทิ้งให้โรงงานเก่าตั้งรกร้าง คนที่ผ่านไปมาจึงเรียกชื่อเมืองนี้ว่า “กงสีเก่า” จนกร่อนคำติดสำเนียงใต้พูดจนติดปากกลายมาเป็นคำว่า “สิเกา” ในที่สุด… และนี่คือเรื่องราวเริ่มต้นที่เราอยากจะพาคุณไปทำความรู้จักกับชุมชนที่เคยเกือบจะหมดสิ้นทรัพยากรป่าไม้ชายฝั่ง จนกลับมามีพื้นที่สีเขียวเต็มลุ่มน้ำคลองสิเกาอีกครั้ง ด้วยการสร้างความตระหนักรู้ส่งต่อเรื่องราวให้กับคนในชุมชนและสังคม ผ่านเครื่องมือการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ปลูกจิตสำนึกการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อความยั่งยืน กับชุมชนที่มีชื่อว่า “ชุมชนบ่อหินฟาร์มสเตย์ จังหวัดตรัง”

หากคุณกำลังจินตนาการถึงภาพการท่องเที่ยวพักผ่อนบนเกาะ คือ ภาพของน้ำทะเลสีฟ้าคราม ชายหาดสีขาว มีคนนั่งริมชายหาดฟังเสียงคลื่นทะเลซัดสาดไปมา ตกเย็นกินอาหารทะเลแบบจัดเต็ม ชมแสงพระอาทิตย์ตกลับขอบฟ้าจรดน้ำทะเลจนความมืดมิดครอบคลุมไปทุกพื้นที่ แน่นอนว่าภาพที่คุณกำลังจินตนาการเหล่านี้ คุณสามารถไปสัมผัสได้ไม่ยากนักสำหรับที่พักบนเกาะต่าง ๆ กลางทะเลไทย ที่ขึ้นชื่อเรื่องของเกาะที่มีความสวยงามติดอันดับโลก เป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางที่นักท่องเที่ยวหลายคนใฝ่ฝันอยากมาเยือนสักครั้งหนึ่งในชีวิตเลยก็ว่าได้ แต่การมาเที่ยวเกาะในครั้งนี้ ภาพที่คุณกำลังคิดไว้ในหัวนั้น…อาจเปลี่ยนไป เพราะเราจะพาคุณไปสัมผัสกับการท่องเที่ยวโดยชุมชนวิถีชาวประมง ที่คุณจะได้ทั้งพักกาย พักใจ และเปิดมุมมองการท่องเที่ยวที่กว้างมากขึ้นกว่าเดิม ไปเรียนรู้วิถีชาวเกาะพร้อม ๆ กันกับเราที่ “ชุมชนบ้านเกาะพิทักษ์ จังหวัดชุมพร”

“เมืองฝนแปดแดดสี่” ได้ยินชื่อนี้แล้วคงหนีไม่พ้นจังหวัดระนอง เมืองที่เต็มไปด้วยธรรมชาติสีเขียว สายหมอก และสายฝนอันแสนจะชุ่มฉ่ำแทบตลอดเวลา อีกทั้งยังมีทรัพยากรล้ำค่าอย่างบ่อน้ำพุร้อนจำนวนมากที่มีคุณภาพแร่ธาตุในน้ำพุร้อนดีที่สุดเป็นลำดับต้นๆ ของประเทศไทย และด้วยสภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่ของจังหวัดระนองมีลักษณะเป็นภูเขาและที่ราบระหว่างภูเขา ชาวบ้านที่นี่จึงยึดอาชีพการทำเหมืองแร่กันมาอย่างช้านาน แต่ในปัจจุบันนั้น การหาแร่ หรือ ที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “การร่อนแร่” นับว่าเป็นภาพวิถีชีวิตที่หาชมได้ยากมากแล้ว หากแต่ยังมีชุมชนหนึ่งที่ยังคงอนุรักษ์วัฒนธรรมการร่อนแร่ให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้ ได้ลองประสบการณ์เหล่านี้ด้วยตัวเอง ผ่านกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านหาดส้มแป้น อำเภอเมือง จังหวัดระนอง

“ห่วงว่าอยู่ไหนกันแล้ว ทำไมเรือมาช้าจัง ม๊ะมารอที่ท่าเรือตั้งนานแล้ว” เสียงของหญิงสาวใส่ฮิญาบที่เราไม่คุ้นตายืนอยู่บนท่าเรือถามไถ่พร้อมสีหน้าที่แสดงความห่วงใยอย่างจริงใจ ทำให้เราประหลาดใจและประทับใจไปพร้อม ๆ กัน แม้เราไม่เคยเจอหน้าเพียงแค่ส่งข้อความนัดหมายกันทางไลน์ เท่านั้นก็เพียงพอที่จะทำให้เราตกหลุมรักผู้คนชุมชนบ้านท่าเขาตั้งแต่แรกเจอและนั่นแค่จุดเริ่มต้น “บ้านท่าเขา” ตั้งอยู่ในจังหวัดพังงา พื้นที่ตำบลเกาะยาวน้อย อำเภอเกาะยาว พลเมืองที่อยู่อาศัยอยู่บนเกาะยาวน้อยเล่าสืบกันมาว่าเป็นผู้ที่อพยพมาจากเมืองตรัง ผู้คนที่นี่ส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม มีวิถีชีวิตเรียบง่ายแต่มีสเน่ห์ที่พร้อมถ่ายทอดให้นักท่องเที่ยวได้ลองสัมผัสผ่านกิจกรรมที่น่าสนใจ

เคยสงสัยกันไหมว่า คนกลุ่มแรกๆ ที่ได้เดินทางมาตั้งถิ่นฐานพักอยู่อาศัยยังประเทศไทยคือใคร และคนกลุ่มนั้นเขาใช้ชีวิตกันอย่างไรในยุคหลายพันปีก่อน จะเหมือนกับภาพมนุษย์ยุคหินแบบต่างประเทศที่เราเห็นกันในการ์ตูนหรือไม่ เชื่อว่าคำถามเหล่านี้ ยังคงเป็นสิ่งที่ยังต้องหาคำตอบที่แน่ชัดกันต่อไป ผ่านศาสตร์ที่มีชื่อว่า “โบราณคดี” และในวันนี้ เราจะพาคุณไปเรียนรู้อารยธรรมของคนยุคก่อนประวัติศาสตร์ ผ่านแหล่งโบราณคดีที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดในภาคอีสานตอนล่าง พร้อมกับความหลากหลายของกิจกรรมท่องเที่ยวโดยชุมชนแบบครบรส ที่ชุมชนบ้านปราสาทใต้ อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

ชุมชนเล็ก ๆ ที่ถูกโอบกอดด้วยทะเลสีครามและทิวเขาเรียงรายงามตา และยังเป็นถิ่นฐานที่ตั้งของชาวไทยพุทธ ไทยจีน ไทยมุสลิม ที่แสดงให้เห็นว่าความแตกต่างทางเชื้อชาติ ศาสนาและความเชื่อนั้นไม่ใช่ปัญหาในการอยู่ร่วมกัน ผู้คนที่นี่ยังหลวมรวมจนกลายเป็นชุมชนสามวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ได้อย่างลงตัว ยังคงรักษาอัตลักษณ์และเสน่ห์แห่งตัวตนสะท้อนผ่านวิถีชุมชนได้อย่างงดงาม รอให้นักท่องเที่ยวได้มาลองสัมผัสประสบการณ์เรียนรู้วิถีชีวิตที่ชุมชนบ้านแหลมสัก จังหวัดกระบี่